W szczelnie wypełnionej bazylice katedralnej w Sandomierzu 25 marca 2017 r. odbyło się otwarcie III Synodu Diecezji Sandomierskiej. Bp Krzysztof Nitkiewicz zwołał go w 25. rocznicę reorganizacji granic polskich diecezji. Na uroczystość przybyli członkowie synodu, a także wiele osób konsekrowanych i wiernych z całej diecezji, którym towarzyszyli przedstawiciele władz parlamentarnych i samorządowych różnego stopnia oraz reprezentanci i delegaci grup duszpasterskich i stowarzyszeń katolickich oraz społecznych. Trafnie odczytali oni znaki czasu i wzięli udział w historii, która tworzy się na naszych oczach.

Uroczystej Mszy św. otwierającej synod przewodniczył abp Stanisław Budzik, metropolita lubelski. Eucharystię sprawowali również metropolita przemyski abp Adam Szal, biskup siedlecki Kazimierz Gurda, biskup sandomierski Krzysztof Nitkiewicz, a także biskup pomocniczy senior diecezji sandomierskiej Edward Frankowski oraz liczna grupa kapłanów. – Niech ten trzeci synod upływa pod znakiem tajemnicy Wcielenia Boga, który stał się Emmanuelem, Bogiem z nami, chodził naszymi drogami, żył naszym życiem, umarł, aby nas odkupić, i zmartwychwstał, aby nas prowadzić do chwały – powiedział we wstępie do Mszy św. abp Budzik.

Bp Nitkiewicz, zwracając się do wiernych, wyjaśnił powody zwołania synodu. – Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zmieniły się znacząco uwarunkowania kulturowe, cywilizacyjne, społeczne i demograficzne. Są osiągnięcia i optymistyczne perspektywy, ale nie brakuje również zjawisk i problemów rodzących poważne niepokoje. Trzeba przyznać rację autorowi łacińskiej sekwencji: „Tempora mutantur et nos mutamur in illis” – Czasy się zmieniają, a my zmieniamy się wraz z nimi. Ojciec Święty Franciszek mówi nawet, że mamy do czynienia nie tyle z epoką zmian, ile raczej z epokowymi zmianami. Dlatego należy szukać nowych dróg i metod, aby – jak głosi hasło synodu – „nieść światło Ewangelii”, tzn. żyć nią i przepowiadać zgodnie z poleceniem Chrystusa. Może dlatego włoski kapłan, filozof i działacz społeczny ks. Giuseppe Dossetti uważał, że synody diecezjalne wpisują się w proces dojrzewania Kościoła.

Prace synodu zostały podzielone na 3 etapy. Pierwsza faza potrwa do 19 maja 2018 r. i będzie miała ma na celu przygotowanie dokumentu roboczego. Prace będą przebiegały w powołanych komisjach – głównej i tematycznych. Drugi etap synodu ma się odbywać głównie na forum dekanalnych zespołów synodalnych, złożonych z duchownych i świeckich. Zespoły znające dobrze lokalną sytuację oraz uwarunkowania parafii będą analizowały dokument roboczy. Owocem tej refleksji mają być uwagi i postulaty, które posłużą komisji głównej do przygotowania projektu dokumentów. Projekt ten będzie dyskutowany podczas posiedzeń plenarnych, stanowiących trzeci etap synodu. W ten sposób powstanie dokument końcowy, zawierający zalecenia i normy prawne. Jego promulgacji dokona biskup diecezji.

Wszyscy członkowie synodu złożyli Wyznanie wiary i stosowną przysięgę. W strukturach synodu zostały powołane sekretariat oraz komisje synodalne: główna teologiczna, ds. kultu Bożego i dyscypliny sakramentów, ds. duchowieństwa diecezjalnego, ds. instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego, ds. świeckich, ds. duszpasterstwa, ds. nauki i wychowania katolickiego, ds. ewangelizacji, charytatywna i ds. dóbr doczesnych.