Szczególną przestrzeń na tej martyrologicznej mapie pamięci zajmuje w naszej diecezji Sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu na będzińskim osiedlu Syberka. Zasięg świadomości jego istnienia wykracza daleko poza granice Polski.

– Często przybywają do nas Ukraińcy przyjeżdżający do Polski, zespoły osób o polskich korzeniach z Ukrainy organizują tu koncerty, nawiedzają nas także polscy misjonarze pracujący na Wschodzie – opowiada kustosz sanktuarium ks. kan. Zygmunt Skipirzepa.

Szczególną formą pamięci jest wspólnotowa Eucharystia odprawiana 13. dnia każdego miesiąca o godz. 18. – Modlimy się w niej za naszą Ojczyznę i polecamy poległych za jej wolność, zwłaszcza na różnych frontach całego świata, a także pomordowanych na Kresach Wschodnich i tych, którzy zginęli tylko dlatego, że byli Polakami i katolikami – mówi ks. Skipirzepa.

Po Eucharystii dalsza część modlitwy odbywa się przy krzyżu katyńskim umieszczonym przy wejściu do dolnego kościoła. Tam odmawiane są modlitwa za Ojczyznę autorstwa ks. Piotra Skargi, modlitwa o pojednanie polsko-rosyjskie i za pomordowanych na Wschodzie, którą przekazał parafii ks. prał. Zdzisław Peszkowski. To postać bardzo ważna dla tego miejsca, ale i całej walki o polską historię i pamięć o niej. Jako kapelan Rodzin Katyńskich całe swoje życie poświęcił przypominaniu o rosyjskich zbrodniach i walce nie tylko o prawdę, ale i przebaczenie i pojednanie, które na fundamencie prawdy może być zbudowane. To z jego natchnienia świątynia, stojąca w miejscu dawnego punktu zbornego dla wywożonych na Syberię po powstaniach (stąd nazwa Syberka), stała się szczególnym miejscem pamięci o pomordowanych na Wschodzie.

Wielka w tym zasługa poprzedniego proboszcza oraz budowniczego świątyni – ks. prał. Stefana Gibały. Jego następca wspomina go jako wielkiego patriotę i strażnika historii i pamięci – tej lokalnej i tej narodowej. Dawniej szczególne celebracje z udziałem przedstawicieli Rodzin Katyńskich odbywały się przy okazji corocznych opłatków oraz w czasie Mszy św. 17 września, w kolejne rocznice wkroczenia do Polski Armii Czerwonej.

Dziś pałeczkę w sztafecie modlitwy i pamięci przejmują młodsi, którzy włączają się w modlitwę, tak bardzo potrzebną naszej Ojczyźnie. – Ten kontekst pamięci w panoramie dziejów był bardzo ważny dla księdza Peszkowskiego, księdza Gibały i tych, którzy stracili przez Rosjan swoich bliskich i przodków, a w naszym kościele widzieli miejsce, które ocali pamięć. Modląc się o pojednanie polsko-rosyjskie, powierzamy Bogu te niezagojone i wciąż odnawiające się rany, wierząc, że tylko On jest w stanie przemienić tę sytuację i ludzkie serca – mówi ks. Skipirzepa.