Towarzyszyła polskim uchodźcom i emigrantom wojennym. Była na szlaku Armii Andersa, w Ameryce, a przede wszystkim w «polskim Londynie». Tworzyli ją autorzy mniejszego i większego talentu. Niegdyś była znana i potrzebna. Dziś prawie nic o niej nie wiemy...”
To wstęp do rozważań na temat emigracyjnej literatury dla dzieci i młodzieży, którym to tematem zajmuje się dr Marcin Lutomierski z Torunia, dotychczas znany z badań polskiej literatury w Anglii. Jak mówi dalej: sama „problematyka emigracyjnej literatury dla młodego odbiorcy jest prawie nieobecna” w kraju i na emigracji. „Tymczasem już od okresu II wojny światowej aż do początku XXI wieku ukazała się pokaźna liczba publikacji adresowanych do młodego czytelnika”.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
A było dla kogo tworzyć, bo jak pisze Jadwiga Otwinowska w wierszu Dzieci polskie w różnych krajach:
Staś urodził się w Kanadzie,/ A Zbyszek w Londynie./ Krzyś we Francji, Basia w Niemczech,/ Danka w Argentynie./ A ten Jaś, którego tatuś/ Był polskim lotnikiem,/ Mieszka pośród czarnych ludzi,/ Gdzieś tam pod równikiem./ Wszyscy mówią ten sam pacierz/ W ojczystym języku:/ Basia, Danka, Staś, Krzyś, Zbyszek/ I Jaś, syn lotnika.
We wczesnym okresie powojennym dominowała w literaturze dla młodych odbiorców tematyka historyczna, a zwłaszcza zagadnienia z dziejów Polski. Często bywały to wybrane epizody z II wojny światowej ukazujące walkę, bohaterstwo, patriotyzm i martyrologię. W kręgu tej tematyki mieszczą się utwory poświęcone życiu sławnych Polaków. Ważnym tematem emigracyjnej literatury dla dzieci i młodzieży jest Polska jako ojczyzna, w myśl czego najpiękniejszy i najukochańszy kraj leży nad Wisłą. W tej twórczości nie brakuje także tematyki zabawowo-przygodowej. Często podejmowano tematy związane z tradycjami polskimi, zwłaszcza świątecznymi i ludowymi.
We wstępie do jednego z tomów opowiadań Barbara Mękarska napisała: „Oby każde słowo zawarte w tej książeczce budziło i podtrzymywało miłość do kraju ojczystego i tęsknotę za nim, tęsknotę niepozwalającą zapomnieć ani na chwilę że celem naszego pobytu na obczyźnie jest ciągła walka o niepodległość Polski. Dla młodego pokolenia orężem tej walki jest miłość Kraju, nauka o Polsce i dla Polski, oraz mowa polska”.
